Στην Περιφερειακή Ενότητα Χανίων, νότια από την κωμόπολη της Κισσάμου, βρίσκεται ένα εξαίρετο μνημείο της φύσης, το Τοπολιανό φαράγγι.Το φαράγγι ουσιαστικά ξεκινάει κοντά στο χωριό Στροβλές, σε υψόμετρο 450m, και η έξοδος του βρίσκεται κοντά στο χωριό Τοπόλια, σε υψόμετρο 150m.Το στενότερο και εντυπωσιακότερο τμήμα του φαραγγιού βρίσκεται ανάμεσα στο Κατσοματάδο και τα Τοπόλια, όπου οι βράχοι είναι κάθετοι και ψηλοί.Αν και μικρό σχετικά σε μήκος, περίπου 1500 μέτρα, το φαράγγι είναι επιβλητικό και το τοπίο άγριο. Τα κατακόρυφα τοιχώματά του φτάνουν τα 300 μέτρα σε ύψος και το πλάτος στην κοίτη του κυμαίνεται από 5 έως 50 μέτρα.Για τη διάσχισή του, η οποία δεν παρουσιάζει ιδιαίτερο βαθμό δυσκολίας, απαιτείται περίπου μία ώρα. Από το φαράγγι διέρχεται ο ποταμός Τυφλός που πηγάζει από το όρος Δίκαιος.
Τόσο η κοίτη όσο και οι πλαγιές του φαραγγού αποτελούν ένα μικρό βοτανικό παράδεισο, χαρακτηριστικό παράδειγμα της ποικίλης χλωρίδας που κρύβει η κρητική ύπαιθρος. Ο περιπατητής θα συναντήσει πλατάνια, πικροδάφνες, αγριελιές, κατσοπρίνια (πουρνάρια) όμως η συγκίνηση του φυσιολάτρη κορυφώνεται όταν, την άνοιξη (Απρίλιο-Μάιο) αντικρίσει τις ανθισμένες πλαγιές του φαραγγιού από της μοναδικής ομορφιάς ενδημικό πλουμί ή «κατσούλια», το Ebenus cretica, τον ομορφότερο ίσως ελληνικό θάμνο που θα συναντήσουμε διάσπαρτο στην περιοχή. Ακόμα εδώ θα συναντήσουμε την «άγρια φασκομηλιά» (Salvia pomifera) με τα όμορφα ασπρογάλανα άνθη της, που πίνουν το «βραστάρι» της για να ρίξουν το ζάχαρο, καθώς και τα γνώριμα μας, θυμάρι (Coridothymus capitatus), αγκίσαρο (Cistus creticus), ασπάλαθο (Calicotome villosa), σκίνο (Pistacia lentiscus), χαρουπιά (Ceratonia siliqua).
Παρακάτω προς την κοίτη του φαραγγιού θα βρούμε τη μυρωδάτη «μυρτιά» (Myrtus communis) σε εκτεταμένες συστάδες.
Όμως το βοτανικό ενδιαφέρον επικεντρώνεται στα σπάνια ενδημικά που βρίσκονται στις πλαγιές του φαραγγιού, τα Centaurea argentea, και Centaurea redempta. Ακόμα και αν δεν έχετε καμία σχέση με τη βοτανική, σίγουρα τα εντυπωσιαστείτε διασχίζοντας την άνοιξη το φαράγγι, έστω και οδικώς, από τα χρώματα και τα αρώματα του μαγευτικού αυτού τόπου.
Επίσης στα γεμάτα σχισμές και σπηλιές γυμνά τοιχώματά του βρίσκει καταφύγιο μεγάλος αριθμός πτηνών. Χαρακτηριστικό του φαραγγιού είναι οι πολυάριθμες σπηλαιώδεις κοιλότητες στα τοιχώματά του, ενώ επισκέψιμο σε μικρό μήκος είναι το σπήλαιο της Αγίας Σοφίας, δίπλα στον επαρχιακό δρόμο, με την ομώνυμη εκκλησία στο εσωτερικό του.
Η μυθολογία λέει οτι στο φαράγγι αυτό κατοικούσαν νεράιδες και η Θεά Βριτόμάρτις κατά τη Μινωική εποχή. Σ΄αυτό το φαράγγι πολλές φορές στάθηκε να ξαποστάσει ο μυθικός Τάλως, για να απολαύσει τα τραγούδια και τη θεϊκή μουσική που έπαιζαν οι νεράιδες. Ο Τάλως περνούσε απ΄το Τοπολιανό φαράγγι, πήγαινε στη μεγάλη σπηλιά, έπινε νερό και αποκοιμιόνταν. Τότε έρχονταν οι νεράιδες και τα ξωτικά, που είχαν την κατοικία τους εκεί, κοντά στ΄ απότομα βράχια με τα πολλά σπηλιάρια, και χορεύοντας και τραγουδώντας τον νανούριζαν. Ο ποταμός στο βάθος, η άγρια φύση και τα απότομα γκρεμνά δικαιολογούσαν την κατοικία τους εκεί.